TTK Açısından e-Faturaya İtiraz Süre ve Şekil Açısından Değerlendirilmesi
Fatura ve teyit mektubu Türk Ticaret Kanununun 21. Maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
“3. Fatura ve teyit mektubu
MADDE 21- (1) Ticari işletmesi bağlamında bir mal satmış, üretmiş, bir iş görmüş veya bir menfaat sağlamış olan tacirden, diğer taraf, kendisine bir fatura verilmesini ve bedeli ödenmiş ise bunun da faturada gösterilmesini isteyebilir.
(2) Bir fatura alan kişi aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde, faturanın içeriği hakkında bir itirazda bulunmamışsa bu içeriği kabul etmiş sayılır.
(3) Telefonla, telgrafla, herhangi bir iletişim veya bilişim aracıyla veya diğer bir teknik araçla ya da sözlü olarak kurulan sözleşmelerle yapılan açıklamaların içeriğini doğrulayan bir yazıyı alan kişi, bunu aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde itirazda bulunmamışsa, söz konusu teyit mektubunun yapılan sözleşmeye veya açıklamalara uygun olduğunu kabul etmiş sayılır. “
Türk Ticaret kanununun 21/2 .maddesine göre faturanın içeriğine alındığı tarihten itibaren sekiz (8) gün içinde itiraz edilebileceğini, aksi halde faturanın içeriği eksik, noksan, hatalı olsa bile kabul etmiş sayılacağını ifade etmektedir.
Türk Ticaret Kanunu tacirler arasında yapılan her türlü mal ve hizmet alım ve satımlarında karşı tarafın itirazını ve bu itirazın süre ve şekil açısından ispat kuvvetini ve yargıda lehine delil teşkil edeceğini anılan 21.maddesi ile düzenlemiştir. Ticari hayatın bir gereği olarak 8 günlük süre her işletme açısından bu anlamda önemli bir hüküm ifade etmektedir.
Bu şekilde tanımladığımız fatura aslında Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu açısında bir “sözleşme hükmü” taşımaktadır. Bu doğrultuda itirazın usul bakımında şekli ile itiraz yolları da önem teşkil etmektedir. Türk Ticaret Kanunu 18.maddesi bu itiraz sarih bir biçimde açıklık getirmektedir. Türk Ticaret Kanununa göre itiraz yolu 18.maddenin 3.fıkrasında şöyle açıklanmaktadır.
“I – Genel olarak
MADDE 18–
(1) Tacir, her türlü borcu için iflasa tabidir; ayrıca kanuna uygun bir ticaret unvanı seçmek, ticari işletmesini ticaret siciline tescil ettirmek ve bu Kanun hükümleri uyarınca gerekli ticari defterleri tutmakla da yükümlüdür.
(2) Her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerekir.
(3) Tacirler arasında, diğer tarafı temerrüde düşürmeye, sözleşmeyi feshe, sözleşmeden dönmeye ilişkin ihbarlar veya ihtarlar noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile yapılır.
(4) Tacir sıfatına bağlı olan diğer hükümler saklıdır.
Buna göre, fatura ve benzeri vesikalar 3.madde de yazılan itiraz yolları kullanılarak bu itirazın geçerliliği sağlanabilmekte ve gerek TTK ve gerekse de Borçlar Kanunu açısında ispat edici hüküm barındırmaktadır. Kaldi ki; yine Türk Ticaret Kanunu’nun “Beyanlar, belgeler ve senetler” başlığını taşıyan 1525 maddesi de ;
MADDE 1525–
(1) Tarafların açıkça anlaşmaları ve 18 inci maddenin üçüncü fıkrası saklı kalmak şartıyla, ihbarlar, ihtarlar, itirazlar ve benzeri beyanlar; fatura, teyit mektubu, iştirak taahhütnamesi, toplantı çağrıları ve bu hüküm uyarınca yapılan elektronik gönderme ve elektronik saklama sözleşmesi, elektronik ortamda düzenlenebilir, yollanabilir, itiraza uğrayabilir ve kabul edilmişse hüküm ifade eder.
(2) Kayıtlı elektronik posta sistemine, bu sistemle yapılacak işlemler ile bunların sonuçlarına, kayıtlı posta adresine sahip gerçek kişilere, işletmelere ve şirketlere, kayıtlı elektronik posta hizmet sağlayıcılarının hak ve yükümlülüklerine, yetkilendirilmelerine ve denetlenmelerine ilişkin usul ve esaslar Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından bir yönetmelikle düzenlenir. Yönetmelik bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren beş ay içinde yayımlanır.”
Şeklinde açık bir tanımla fatura ve benzeri belgelere itiraza cevaz vermiştir.
IV- Sonuç
İş yaşamı da tıpkı diğer yaşam alanlarında olduğu gibi teknolojik ve bilimsel yeniliklerden etkilenmemesi neredeyse olanaksızdır. Toplumsal evrilme süreçlerini Tarım, sanayi ve bilgi toplumu olarak bir düzleme oturtursak, sanayi toplumu dönemi kapanmış ve hali hazırda içinde yaşamakta olduğumuz bilgi toplumu sürecine girmiş ve bu sürecin içinde gelişme ortamında olduğumuzu bilmekteyiz. Bu bağlamda ticari ilişkiler de neredeyse her evresi elektronik ortamda birbirine bağlanılarak zaman, insan kaynağı, para gibi atıl duruma düşecek fonksiyonları aza indirgemiştir. E-Fatura da bu sistem içerisinde ticari hayatımıza yeni giren bir kavramdır. E fatura kabul sürecinde özellikle TEMEL FATURA senaryosunda itiraz yolları şimdiki mevzuat hükümlerinde ihtilaflara yol açacak durumda gözükmektedir. Çünkü karşı taraf bu fatura formatını sistemden red edememekte ve zorunlu olarak kabul etmektedir. Bunu anca iade faturası keserek düzeltebilmekte, ya da geliştirdiği bir ara programla ticari bir bağı yoksa zaten kabul imkanı tanımamaktadır. Gerek V.U.K. nu gerek se TTK nın 18/3.ve 1525/1 maddelerinde faturaya itiraz yolları KEP (kayıtlı elektronik posta) ile de yapılıyor olabilmesi e fatura da ki TEMEL FATURA senaryosuna açıkça derç edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
ALOMALİYE
etiketler:
paylaş